Je bent wat je diepe bezielende verlangen is
Zoals je verlangen is, zal je wil zijn
Zoals je wil is, zullen je daden zijn
Zoals je daden zijn, zal je lot zijn
(Brihadaranyaka Upanishad IV.4.5)
In dit blog wil ik onderzoeken wat goed vaderschap inhoudt en waarom het zo belangrijk is voor de ontwikkeling van hun zonen (maar ook dochters). Wat goed vaderschap voor effect heeft op het kunnen verwezenlijken van diep verlangen en het echt uit de verf kunnen komen.
Kom je bij jouw verlangen en kom je echt uit de verf?
Regelmatig stel ik in mijn coachpraktijk of workshops de vraag: ‘Kun je bij jouw diepere verlangen, kun je het voelen en weet je daar ook invulling aan te geven?’. En vaak is het antwoord: ’Nee of onvoldoende’. Steevast is dan mijn volgende vraag: ‘Hoe was het vroeger toen je klein was?’. En dan volgt er meestal een verhaal waarbij er vroeger van alles belangrijker was dan de behoefte of het verlangen van het kleine jongetje (of meisje). Wanneer er (te) weinig aandacht is voor wat we als kinderen voelen of waar we eigenlijk behoefte aan hebben, leren we de boodschap: ‘Ik ben, of wat ik voel, is niet belangrijk.’ Wat tot gevolg heeft dat de focus ligt op presteren of op dat wat moet of wat anderen belangrijk vinden.
Een vergelijkbaar thema wat ik veel zie is dat cliënten aangeven (best) een goed leven te hebben maar niet het gevoel hebben helemaal uit de verf te komen. Het leven, de carrière, de partnerrelatie is het nèt niet of het is niet (echt) vervullend. Ook hier kom ik meestal uit op het niet volledig leven vanuit een diepe wens of een diep verlangen. Hoe komt het toch dat steeds meer mannen zich bewust zijn van deze vraag en op zoek zijn naar een weg om daar invulling aan te geven?
Afwezige vaders, verloren zonen
In het boek ‘Afwezige vaders, verloren zonen’ herleidt de psycho-analyticus Guy Corneau de twijfel die veel mannen over zichzelf hebben tot het letterlijk of figuurlijk afwezig zijn van hun vaders. Ton van der Kroon illustreert het treffend in zijn stuk over de zoektocht naar mannelijke identiteit: ‘Wat opvalt in deze tijd is dat vaders veelal afwezig zijn in het leven van hun zonen. Sinds de industriële revolutie zijn vaders buitenshuis gaan werken, buiten het gezichtsveld van de zoon. Ze werken in een fabriek of zitten op kantoor, komen ‘s avonds laat thuis en laten de opvoeding van hun zonen meestal aan de moeder over. In de meeste gevallen is het probleem van de vader echter niet dat hij fysiek afwezig is, maar emotioneel. Vooral de generatie vaders die de oorlog heeft meegemaakt, hetzij de tweede wereldoorlog hetzij de oorlog in Indonesië, heeft te kampen met een gewond gevoelsleven. Ze zijn emotioneel blijven steken. Ze zijn zwijgzaam geworden en weten niet hoe ze echt contact kunnen maken. Ze hebben zich vaak teruggetrokken uit de emoties van het gezinsleven. In hun werk zijn ze iemand en gaat het om wat ze doen, niet om wat ze voelen of wie ze zijn.
Verder schrijft Ton: ‘Een zoon zal zich in een zeer vroeg stadium van zijn leven, geschrokken door de afwezigheid en zielloosheid van de vader, afvragen: “Waar is mijn vader? Wat is hem overkomen dat hij zo onbereikbaar is, zo agressief en dominant of juist zo passief en lamgeslagen? Waarom is hij niet zichzelf en verbergt hij zich achter maskers?” Zonder contact met zijn vader is de zoon verloren. Zijn vader is zijn eerste voorbeeld van mannelijkheid, en om een man te worden zal hij de verbinding met zijn vader moeten maken. Maar wanneer zijn vader afwezig is, heeft de zoon niets om zich op te richten. Hij zal zich stil in zichzelf terugtrekken of ergens anders voorbeelden van mannelijkheid opzoeken.’
Mijn eigen pad met mijn vader(schap)
Voor mij is de illustratie van Ton zeer herkenbaar omdat ik als jongen van elf jaar (fysiek) verlaten ben door mijn vader. Gefrustreerd, verdrietig en eenzaam voelde ik me opgesloten en verloren. Dat mijn moeder mij toen zei: ‘je bent de man in huis’ legde een last op mijn schouders waarbij mijn moeder niet doorhad hoe belastend dat eigenlijk was. Ik voelde me sowieso al verantwoordelijk voor het welzijn van mijn moeder. Dat maakt me ook een zorgzame man, maar toen had ik eigenlijk liever gewoon onbezonnen kind kunnen zijn. Gelukkig heb ik op volwassen leeftijd mijn vader opgezocht en veel moeite gedaan om een goede vader-zoon relatie met mijn vader op te bouwen. ‘Dank je wel dat je mij mijn zoon gegeven hebt’ zei mijn vader nadat we weer zo’n zes jaar steeds intensiever contact hadden. Dat maakte een cirkel rond en toen hebben we nog vijftien mooie jaren gehad tot zijn overlijden.
En hoe ging het dan toen ik zelf in de positie kwam van vaderschap? Het is eerste bericht dat mijn meissie zwanger was, gaf me naast gelukzaligheid ook een gevoel van paniek: ‘Hoe kan ik vader zijn terwijl ik zo weinig vaderschap van mijn vader heb gekregen?’. Uiteindelijk kregen we vier kinderen en kan ik me volledig uitleven in het vaderschap. Dat is een leerzame en vervullende reis. Hoe ik er nu tegenaan kijk is dat in de pijn van de afwezigheid van mijn vader, mijn eigen vaderschap geboren is. Pijn en gemis geeft diep gewaarzijn en de mogelijkheid tot transformatie.
Wat is nu eigenlijk goed vaderschap?
In de afgelopen decennia heeft de verwachting van de rol van vaders in het gezin een aanzienlijke transformatie ondergaan. Vaders worden niet langer alleen gezien als de kostwinner, maar worden geacht een actievere rol te spelen in het opvoeden en begeleiden van hun kinderen.
Ten eerste is goed vaderschap gebaseerd op betrokkenheid. Een goede vader is aanwezig in het leven van zijn kinderen, niet alleen fysiek, maar ook emotioneel. Hij neemt de tijd om te luisteren naar zijn zoon, begrijpt zijn behoeften en zorgen, en biedt de nodige ondersteuning en begeleiding. Door een sterke band met jouw vader te hebben, leer je als zoon dat jouw gevoelens en gedachten waardevol zijn en dat je het recht hebt om jouw eigen verlangens na te streven. Goed vaderschap is essentieel voor het welzijn van zonen, omdat het hen helpt om hun eigen verlangen in de wereld tot uitdrukking te brengen.
Daarnaast speelt een goede vader een belangrijke rol als rolmodel. Zonen kijken naar hun vaders als voorbeelden van mannelijkheid en leren van hun gedrag. Een goede vader toont respect, empathie en gelijkwaardigheid in zijn interacties, zowel binnen als buiten het gezin. Hij laat zien dat het oké is om emoties te tonen en dat kracht niet alleen fysiek is, maar ook zit in het vermogen om zorgzaam en begripvol te zijn. Door dit gedrag te observeren, ervaar je als man jouw eigen verlangen naar gezonde mannelijkheid met een balans in kracht en kwetsbaarheid.
Een ander aspect van goed vaderschap is het bieden van een veilige omgeving waarin zonen kunnen experimenteren en groeien. Een goede vader moedigt zijn zoon aan om risico’s te nemen, nieuwe vaardigheden te ontwikkelen en zijn eigen interesses en passies te verkennen. Hij ondersteunt en stimuleert zijn zoon zonder hem te beperken of te ontmoedigen. Dit helpt zonen om zelfvertrouwen op te bouwen en hun eigen verlangen te volgen.
Goed vaderschap houdt ook in dat vaders hun zonen aanmoedigen om verantwoordelijkheid te nemen voor hun acties. Ze leren hen het belang van integriteit, eerlijkheid en het nakomen van afspraken. Een goede vader laat zijn zoon zien dat hij kan vertrouwen op zijn eigen vermogen om beslissingen te nemen en dat hij verantwoordelijk is voor de gevolgen ervan. Dit helpt zonen om hun eigen pad te gaan en te begrijpen dat hun keuzes invloed hebben op henzelf en anderen.
Tot slot, goed vaderschap omvat het koesteren van een gezonde relatie tussen vaders en moeders. Het is belangrijk dat vaders samenwerken met de moeder van hun kinderen om een evenwichtige opvoedingsomgeving te creëren. Door het tonen van wederzijds respect, communicatie en samenwerking, bieden ze een stabiele basis waarop zonen kunnen gedijen. Een goede vader leert zijn zoon dat relaties gebaseerd zijn op gelijkwaardigheid en dat het essentieel is om anderen met respect en zorg te behandelen.
Lied: Dit is wat je weten moet (Stef Bos)
Afgelopen maandagavond was ik met een aantal mannenbroeders (en aanhang) naar het concert van Stef Bos. Fantastisch! Dit concert was destijds door onze mannenbroeder Harry geïnitieerd maar helaas heeft hij het niet meer mee kunnen maken vanwege zijn snelle overlijden. Daarmee was het concert extra bijzonder, diepgaand en ontroerend. Aan zijn vier kinderen wens ik het prachtige laatste lied toe, dat ging over Vaderschap:
Soms moet je terug om weer te zoeken
Naar wat je ooit verloren hebt
Want je kunt de hemel wel bestormen
Maar hier beneden ligt de kern
En als ooit voor mij het doek valt
En ik er niet meer voor je ben
Dan zal ik kijken door jouw ogen
En zal ik wonen in jouw stem
Jij bent mijn vlees en bloed
Dit is wat je weten moet
Neem je tijd
Ga niet te snel kijk bеter ver vooruit
De mooistе dingen komen meestal traag
Het is niet nu of nooit
Maar nooit te laat
Om te zoeken naar wat beter is
Het is een lange weg die voor jou ligt
En al weet je soms niet meer waarheen
Ik ben bij jou en jij bent nooit alleen
Nooit alleen
Tot slot
Concluderend is goed vaderschap van onschatbare waarde voor de ontwikkeling van zonen (en dochters). Door betrokken te zijn, een veilige omgeving te bieden, als rolmodel te fungeren, verantwoordelijkheid aan te moedigen en gezonde relaties te koesteren, helpen vaders hun zonen om hun eigen diepere verlangen in de wereld tot uitdrukking te brengen. Goede vaders geven zonen de steun en begeleiding die ze nodig hebben om hun eigen identiteit te ontwikkelen en te gedijen in een snel veranderende samenleving. Omdat we ons de laatste jaren meer bewust worden van goed vaderschap en met name het gemis daarvan, kunnen we op zoek gaan naar heling en transformatie. Samen met andere mannen de relatie met je vader onderzoeken en zelf je eigen vaderschap ontwikkeling, blijkt een hele heilzame weg.
Wil je toegang tot jouw diepere verlangen? Wil je inzicht in hoe verlangens blijvend een plek te geven in jouw leven? Verlang je naar verbinding met jouw plek tussen de mannen en inzichten op welke wijze jouw opvoeding belemmerend of voedend is op het vlak van verlangens in intimiteit en seksualiteit? Er zijn nog 2 plekken beschikbaar bij de volgende mannenworkshop op 22 en 23 november 2023. Meer informatie of inschrijven: Workshop Seksualiteit.