In dit tweede blog over eenzelfde thema schrijven wij als begeleiders elkaar een tweede brief over de dynamiek van Eros en Thanatos. Samen met Marian mag ik regelmatig een Relatie Retreat voor koppels organiseren en de volgende valt op het weekend van 21-23 juli. We noemen deze 3-daagse een Soul Retreat omdat het gaat over de connectie eerst met jeZelf en dan met de ander.

In de psychoanalyse gebruikt Sigmund Freud het begrip Eros in de betekenis van levensdrift. Eros is hiermee tegengesteld aan Thanatos, ofwel doodsdrift. Wil je een relatie laten standhouden en vervullend laten zijn, dan heeft de levensdrift te blijven stromen. Een plantje heeft water en voeding nodig, anders gaat het langzaam dood. In bepaalde levensperiodes is de andere kant van de polariteit, Thanatos, dominant aanwezig. Soms zit het leven gewoon zodanig tegen dat er weinig levensvreugd te vinden is.

Marian – relatietherapeut en trainer (brief)

Lieve William,

Het leven is een wonderlijke dans tussen openen en sluiten, tussen Eros en thanathos. Nu, ruim een half jaar na het overlijden van mijn broer lijkt het alweer een heel leven geleden dat ik oog en oog stond met de Dood, zijn dood. Ik heb mijn broers hand vastgehouden toen hij het leven losliet. Een intense en verschrikkelijke ervaring en ondanks dat zijn fysieke lichaam meer dan op was vlamde het vuur in zijn ogen. Met hetzelfde vuur ensceneerde hij zijn laatste stappen naar zijn dood, en stelde ik mij dienstbaar op naar hem. Maar meteen na zijn dood kwam ik in een hele andere staat.

Ik ben het leven weer vol gaan vastgrijpen, alles om maar niet stil te staan bij de rouw en bij mijn eigen angst om zelf dood te gaan. Met een diepe dankbaarheid naar mijn levenslustige kant, zie ik ook de kanttekening ervan. Ik wilde de rouw het liefst vermijden, dus bezocht het mij in mijn slaap. Ik ging over mijn broer dromen, en zijn laatste fysieke verschijning, zijn sterven doemde als een horrorfilm steeds voor mijn ogen. Alles in mij verzette zich tegen deze trek naar de rouw, en een aantal zinnen uit het gedicht van Gerdine smit kon ik letterlijk zelf geschreven hebben:  “Ik was nog naar de Goden, of ze iets konden regelen. Zo werkt dat niet: zeiden ze”. 

Afleiding zoeken weg van de pijn

Ik wilde sjoemelen, blijven genieten. Zo had ik bijvoorbeeld een hele fijne minnaar waar ik telkens weer op uitkwam, maar waarvan ik ook wist dat het nooit een blijvende of duurzame verbinding zou worden die mij diende, mede omdat hij een polyamoureus bestaan leidt. Ik weet ondertussen zeker dat ik niet geschikt ben voor een polyamoureus leven. Ik sjoemelde in dat contact, ik wilde zo graag genieten van onze seksualiteit en verbinding, dus ik ‘bedacht’ een vorm waarvan ik dacht dat ik het wel aan zou kunnen.

Na een aantal maanden hield ik mij niet meer vast aan deze vorm en werd het contact weer intenser en intensiever. In die intensiteit kon ik zijn andere lijntjes weer door ons contact heen voelen en precies daar kwam ook weer mijn oude wond om de hoek kijken. Ondanks dat ik wist dat hij niet de juiste man zou zijn aan mijn zijde, wilde ik hem consumeren om het leven (Eros) te voelen. In mij was een sterke roep, die steeds luider werd: ‘STA STIL, en luister naar je hart. Luister naar je kleine meisje, en luister naar je lichaam. Dit is niet wat je wilt! Dit contact gebruik je om iets te vermijden.’

Luisteren naar mijn lichaam is onvermijdelijk

Mijn lijf vertelde het mij door de afsluiting te voelen in mijn lichaam, ik kon niet meer vrij stromen in het contact met hem. Liefdevol naar mijzelf heb ik de beweging van mijn lijf gevolgd en ik ben deze keer niet langer in dit contact gebleven dan goed voor mij was. Kiezen voor jezelf betekent soms ook dat je afscheid hebt te nemen van iets wat zo mooi is of lijkt, om zo mijn weg naar gezonde Eros te bewandelen.

In dit afscheid van deze man komt Thanatos ook weer om de hoek kijken. Alles in mij wil dan het liefst dit weer inkleuren met leuke afleidingen en nieuwe contacten. Nu is er niets mis met leuke afleidingen, maar ik voel dat ik iets wil vermijden. Het liefst vermijd ik een diepere eenzaamheid en rouw die mij vraagt om het aan te kijken.

Als ik echt eerlijk luister naar mijzelf dan voel ik nieuwe fase van rouw. Rouw om het verlies van mijn moeder en mijn broer. Rouw om het huwelijk wat gestrand is en de pijn die mijn kinderen hebben gehad van de scheiding. Rouw om het stukvallen van mijn wens om altijd een veilige en liefdevol  ‘thuis’ te bieden voor mijn kinderen om op terug kunnen vallen.

Lieve William, de dans van Eros en Thanatos; twee geliefden die niet zonder elkaar kunnen. Terwijl ik liefdevol mijzelf omarm en mijzelf koester, waar ben jij momenteel in deze dans?

William – trainer en systemisch coach (brief)

Lieve Marian,

De afgelopen tijd is voor mij ook pittig geweest. Mijn jongste dochter was flink depressief (maar is er gelukkig weer helemaal bovenop). Ook had ik zo hard gewerkt dat ik over mijn eigen grenzen en die van anderen ben gegaan. Daarin ben ik hard teruggefloten. En recent is een dierbare vriend en man uit mijn doorlopende mannengroep binnen 4 maanden overleden. Ook ik ben dus inderdaad geconfronteerd geweest met donkerte en verlies. 

Stilstaan heb ik niet geleerd

Ik weet nog als de dag van gisteren dat mijn leermeester Wibe Veenbaas mij vroeg in een familie opstelling om iemand te kiezen voor Het Leven en iemand voor De Dood. ‘En neem nu zelf plaats waar jij denkt dat jouw plek is bij deze uiterste tegenpolen.’ vroeg hij mij. Ik wist het precies want ik ging zijdelings schuin met mijn rug naar De Dood staan en met mijn gezicht op Het Leven gericht. Zo had ik het immers ook van mijn ouders geleerd.

Mijn beide ouders waren hippies en levensgenieters. Levenslust en een feestje waren veel meer aanwezig dan stilte, rust nemen, afscheid of rouw. Angst en zaken rond de Dood werden al helemaal het liefst uit de weg gegaan. Ook ik was gewend om me liever naar Eros te richten. Hierin lijken we dus op elkaar. Wibe stelde me een mooie vraag: ‘Wat is er te halen bij De Dood, welke kwaliteiten zijn daar?’ In eerste instantie had ik daar geen antwoord op. Maar na enig nadenken en voelen kwam ik op: stilte en rust. Toen begreep ik dus ook meteen waarom ik niet geleerd had om stil te staan.

Hoe ga ik nu hiermee om?

Mijn dochters depressiviteit hebben we als ouders met het hele gezin opgepakt als signaal dat we iets hadden aan te kijken. We hebben letterlijk stilgestaan bij wat was blijven liggen zoals rouwen om het verlies van het 100% functioneren van mijn lieve vrouw na haar herseninfarct. Gelukkig is er nog sprake van voldoende goed functioneren, maar veel drukte en overprikkels gaat niet meer. Ik heb een flinke stap teruggezet in mijn werk en neem nu minder hooi op mijn vork. Met mijn mannengroep zijn we intens meegenomen in de laatste maanden van het leven van Harry. We hebben uitvoerig tijd genomen voor zijn afscheid en om meermaals te rouwen om onze verloren mannenbroeder. Bij zijn afscheid stonden we 20 man sterk om zijn kist en hebben een eigen mantra gezongen. Zeer indrukwekkend en zo helend. En we hebben de traditie dat voor een verloren man een houten standaard en een grote kaars elke bijeenkomst wordt aangestoken. Zo blijven we ons her-inneren.

Juist door Thanatos welkom te heten en te rouwen, gaat Eros ook weer stromen. Er is geen shortcut … De natuur leert ons ook van seizoenen. Doordat in de herfst alles loslaat en het in de winter ondergronds gaat, ontstaat er vanaf de lente weer volop bloei. Stel dat er in relaties ook sprake is van ontwikkeling van seizoenen? Is het dan niet de kunst om wanneer er een winterperiode is dit echt te onderkennen, zodat er wellicht weer kans komt op een nieuwe lente?

Relatie Retreat voor koppels

Hoe herken jij de dynamiek van Eros en Thanatos (in jouw relatie)? Wil jij in jouw relatie verdiepende verbinding ervaren in intimiteit en seksualiteit? Kom dan meedoen aan het Soul Retreat van vrijdag 21 juli t/m zondag 23 juli in Ecolodges ’t Lenneperf We merken dat het voor veel koppels wordt ervaren als een noodzakelijke Relatie APK: tijd nemen voor elkaar en (weer) in de diepte verbinden met jezelf en jouw liefdespartner. Daarbij komt het vaak voor dat partners een verschil ervaren in verwachtingen en verlangens op het vlak van intimiteit en seksualiteit. Dat vraagt verdieping op dit levensthema. Er zijn nog een aantal plekken beschikbaar. Lees hier meer informatie…